İmmünojenisitenin Değerlendirilmesi
Egzojen proteine karşı bağışıklık sisteminin immun cevap vermesi olarak tanımlanan “immünojenisite” terimi referans biyoteknolojik ve biyobenzer tüm biyoteknolojik ilaçların en önemli güvenlilik kriteridir. Genel olarak biyoteknolojik ilaçlar, yapılarının büyük ve kompleks olmasından dolayı vücutta immün yanıt oluşturabilmektedir.
Otoriteler, az vakada gerçekleşse dahi öldürücü risk taşıyan immünojenisitenin ruhsatlandırma öncesi değerlendirilmesini talep etmektedir.
Küçük moleküllü kimyasal ilaçlarda immünojenisite riskleri klinik öncesi çalışmalar ile değerlendirilirken, protein yapısında bulunan biyoteknolojik ilaçlarda immün cevap türe göre farklılık gösterdiğinden klinik öncesi çalışmalarla değerlendirilemez. Bu nedenle ruhsatlandırma öncesi detaylı değerlendirme yapmak ve risk yönetim planlarına immünojenisiteyi eklemek gereklidir.
EMA Kılavuzu’na göre immünojenisite aşağıdaki faktörlerle ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle özellikle klinik faz çalışmalarında ürün güvenliliği izlenirken bu faktörlerin göz önünde bulundurulmasının değerlendirmede kolaylık sağlayacağı düşünülmektedir.
İmmünojenisitenin ilişkili olduğu faktörler aşağıda sıralanmıştır:
1. Hasta ve hastalıkla ilişkili faktörler
- İmmün cevabı etkileyen genetik faktörler
- Yaş
- Hastalıkla ilişkili faktörler
- Eş zamanlı tedavi programları
- Tedavi süresi, uygulama yolu, tedavi metotları
- Benzer veya ilişkili proteine geçmişte maruziyet
2. Ürünle ilişkili faktörler
- Proteinin antijenik yapısı
- Formülasyon
- Agregasyon ve protein yapısı dışında oluşan eklentiler
- Safsızlıklar
- Primer ambalajla ilgili fiziko-kimyasal etkileşimler
- Saklama koşullarına bağlı değişkenler
